Χρήστος Λυντέρης
Δρ. Νομικής – Δικηγόρος, μέλος της Πρωτοβουλίας για Ριζική Συνταγματική Αλλαγή
NeoSyntagma.net, 12 Ιανουαρίου 2012
Για έναν λαό, όπως οι Έλληνες, ο οποίος δημιούργησε το κράτος του μέσα από τις φλόγες της επανάστασης, είναι προφανές ότι η ελευθερία είναι το ύψιστο ανθρώπινο αγαθό. Μέγιστη πραγμάτωση της εθνικής ελευθερίας είναι η αυτοδιάθεση, ενώ μέγιστη επίτευξη πολιτικής ελευθερίας αποτελεί η δημοκρατία.
Οι αγωνιστές της ελληνικής επανάστασης, εμπνευσμένοι από το σχέδιο Συντάγματος του Ρήγα και τις διδαχές του νεοελληνικού διαφωτισμού, έσπευσαν αμέσως και με συγκλονιστικό τρόπο να εκφράσουν τη βούλησή τους για εγκαθίδρυση δημοκρατικού πολιτεύματος, παρά το γεγονός ότι εμαίνετο ο πόλεμος εναντίον των Τούρκων. Έτσι θεσπίσθηκαν τα δημοκρατικά συντάγματα της Επιδαύρου (1822) του Άστρους (1823) και της Τροιζήνας (1827).
Οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία), οι οποίες συνέδραμαν αποφασιστικά στην ευόδωση της επανάστασης, δεν σεβάστηκαν τη βούληση του ελληνικού λαού και αντί της δημοκρατίας επέβαλαν την εγκαθίδρυση «ελέω θεού» μοναρχίας, η οποία, ως γνωστόν, είναι ευκολότερα ελεγχόμενη.
Με την εγκαθίδρυση της απόλυτης «ελέω θεού» μοναρχίας, ο λαός τέθηκε εκτός της πολιτικής ζωής. Αμέσως όμως ξεκίνησε ο αγώνας για την πολιτική του χειραφέτηση.
Στις 3 Σεπτεμβρίου 1844 ο ελληνικός λαός με πρωταγωνιστή τον στρατηγό Μακρυγιάννη, απαίτησε από τον Βασιλέα Όθωνα και πέτυχε την θέσπιση του Συντάγματος 1844 που θα περιόριζε την απόλυτη βασιλική αυθαιρεσία.
Μετά την κατάλυση της βαυαρικής δυναστείας και την άνοδο στο θρόνο της δυναστείας των Γλυξβούργων θεσπίζεται το Σύνταγμα του 1864, το οποίο για πρώτη φορά αναγνωρίζει στο άρ. 21 τη «δημοκρατική αρχή» («άπασαι αι εξουσίαι πηγάζουν εκ του έθνους, εναργούνται δε καθ’ ον τρόπον ορίζει το Σύνταγμα»), ενώ αργότερα, το 1875 με πρωτοβουλία του Χαριλάου Τρικούπη καθιερώνεται η «αρχή της δεδηλωμένης», η οποία αποτελεί την βάση του κοινοβουλευτισμού.
Το κίνημα στο Γουδή του 1909 και η άνοδος στην εξουσία του Ελευθερίου Βενιζέλου οδήγησαν στην συνταγματική αναθεώρηση του 1911.
Με δεδομένη τη μικρασιατική καταστροφή του 1922, για την οποία η ευθύνη της μοναρχίας υπήρξε τεράστια, η Δ΄ Συντακτική βουλή του 1924 κηρύσσει έκπτωτη την δυναστεία των Γλυξβούργων και μέσα από τα προοδευτικά Συντάγματα του 1925 και 1927 εγκαθιδρύεται ως μορφή του πολιτεύματος η Δημοκρατία με τη μορφή που την γνωρίζουμε και σήμερα, ήτοι ως «προεδρευομένη κοινοβουλευτική δημοκρατία».
Ωστόσο, η β΄ ελληνική δημοκρατία καταλύθηκε εκ νέου το 1935 με πραξικόπημα του Γεωργίου του Β΄ και επεβλήθη η δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936.
Μετά το έπος του 1940, την κατοχή και τις φοβερές εσωτερικές αναταράξεις της περιόδου 1944-1949, ο ελληνικός λαός, εξουθενωμένος, κατεστραμμένος και εξαθλιωμένος από τη φρίκη του πολέμου, δεν ήταν σε θέση να διεκδικήσει μεγάλες πολιτικές ελευθερίες. Έτσι, θεσπίσθηκε το Σύνταγμα του 1952, το οποίο αποτελώντας αναθεώρηση του Συντάγματος 1864/1911, οδήγησε τη χώρα στην επαναφορά της μοναρχίας και παρεμπόδισε την πρόοδο του πολιτικού βίου.
Η ενίσχυση της αστικής τάξης με τη συσσώρευση του λαού από την ύπαιθρο στα αστικά κέντρα, αλλά και οι φιλελεύθερες ιδέες που άρχισαν να κυριαρχούν τη δεκαετία του 1960 στην Ευρώπη και στην Αμερική, οδήγησαν σε αφύπνιση των Ελλήνων πολιτών. Τα αιτήματα όμως για αληθινή δημοκρατία, χωρίς την επιρροή του θρόνου, απευθύνθηκαν σε ανάξιους πολιτικούς και στην συνέχεια διακόπηκαν βίαια από τη δικτατορία των συνταγματαρχών της 21ης Απριλίου 1967.
Μετά την εξέγερση του πολυτεχνείου, την προδοσία της Κύπρου και την εν μία νυκτί κατάρρευση της δικτατορίας, η κυβέρνηση Καραμανλή (ΝΔ) είχε την ευκαιρία για μια ριζική πολιτική μεταρρύθμιση. Αντ’ αυτού όμως, ο Κ. Καραμανλής αποδείχθηκε και πάλι κατώτερος των περιστάσεων, επιλέγοντας την αναθεώρηση του Συντάγματος του 1952 ( δηλαδή του Συντάγματος του 1864/1911) με βάση παλαιότερη πρόταση που είχε υποβάλει το κόμμα της ΕΡΕ το 1963 και με μοναδική διαφοροποίηση τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τη μορφή του πολιτεύματος ως «βασιλευομένης δημοκρατίας». Οι Έλληνες πολίτες απεφάνθησαν με ποσοστό 69,2% κατά της βασιλείας, αποδεικνύοντας τις δημοκρατικές τους πεποιθήσεις. Έκτοτε όμως ουδέποτε ζητήθηκε η γνώμη τους.
Με το Σύνταγμα του 1864/1911/1952/1975 εγκαθιδρύθηκε ένα φαύλο καθεστώς το οποίο, ενώ φέρει τον αντιφατικό τίτλο «προεδρευομένη κοινοβουλευτική δημοκρατία», στην ουσία ομοιάζει περισσότερο με ολιγαρχία παρά με δημοκρατία. Εκλέγεται μόνο η βουλή, από την οποία προέρχεται η κυβέρνηση. Η εκτελεστική εξουσία εκβιάζει τους βουλευτές να ψηφίζουν κάθε σχέδιο νόμου, διορίζει κατά το δοκούν την ηγεσία της δικαιοσύνης, ενώ πολλές φορές νομοθετεί και δικάζει η ίδια. Δεν υφίσταται διάκριση, αλλά σύγχυση των εξουσιών. Τα μέλη της κυβέρνησης και οι βουλευτές έχουν κατοχυρώσει συνταγματικά την προνομιακή μεταχείρισή τους από τη δικαιοσύνη έναντι των υπολοίπων πολιτών. Δεν προβλέπεται καμία δυνατότητα λαϊκής πρωτοβουλίας για διενέργεια δημοψηφίσματος , όπως συμβαίνει σε άλλες – ευνομούμενες – χώρες. Η αναθεώρηση του 1986, την οποία προκάλεσε το ΠΑΣΟΚ, επέτεινε την φαυλότητα διότι περιόρισε και κατέστησε διακοσμητικό τον ρόλο του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος κατ’ όνομα μόνο είναι ο ρυθμιστής του πολιτεύματος. Ανάξιες λόγου είναι οι τελευταίες αναθεωρήσεις των ετών 2001 και 2007.
Όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να ήταν ίσως ανεκτά την εποχή του Συντάγματος του 1864 ή έστω του 1911 και του 1952, γι’ αυτό άλλωστε και το Σύνταγμα του 1975 αποτελεί αναθεώρηση αυτών των Συνταγμάτων με αποτέλεσμα το σημερινό Σύνταγμα της Ελλάδος να φέρει τον πλήρη τίτλο Σύνταγμα 1864/1911/1952/1975/1986/2001/2007! Ωστόσο, ο σημερινός Έλληνας πολίτης είναι βέβαιο ότι δεν θα τα ανεχθεί για πολύ ακόμη. Ο αγώνας για ένα δημοκρατικό Σύνταγμα συνεχίζεται. Χρειάζεται να εμπνευσθούμε και εμείς, όπως οι πρόγονοί μας το 1821, από έναν νέο ελληνικό διαφωτισμό.
NeoSyntagma.net, 12 Ιανουαρίου 2012
Η παρούσα ανάρτηση αποσκοπεί στην ενημέρωση των φίλων της Πρωτοβουλίας. Δεν συνεπάγεται τη συμφωνία με τις απόψεις που δημοσιεύονται.
Δεν βλέπω να λέτε κάτι για τα Συνταγματικά Κείμενα του 1968 και του 1973 τα οποία έχουν διατάξεις οι οποίες αν εφαρμοζόταν, σίγουρα άλλη θα ήταν η μοιρα της Χώρας.
Παραδείγματα:
Το άρθρο 17 προέβλεπε την σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας.
Σύμβφωνα με το άρθρο 28 “το κράτος μεριμνά διά την δημιουργίαν προύποθέσεων και κινήτρων προς ανάπτυξιν επί εθνικής και περιφερειακής κλίμακος της οικονομίας ώστε δι’ αυτής να παρέχηται ευχέρεια σταθεράς βελτιώσεως των όρων διαβιώσεως του λαού.
Το άρθρο 56 προέβλεπε ότι η βουλή αποτελείται από 200 βουλευτές.
Άρθρο 68 του Συντάγματος του 1968: 1.Διαρκούσης της βουλευτικής περιόδου, βουλευτής δεν διώκεται ουδέ συλλαμβάνεται ή φυλακίζεται άνευ αδείας του Σώματος. Η άδεια θεωρειται παρασχθεισα, έαν η βουλή δεν αποφανθή εντός τεσσαράκοντα πέντε ημερών από της διαβιβάσεως της αιτήσεως του Εισαγγελέως εις τον Πρόεδρον αυτής. ‘Αδεια δεν απαιτείται δια τα επ’ αυτοφώρω κοκουργήματα ως και δι εξύβρισιν ή απλήν ή συκοφαντικήν δυσφήμισιν”
Άρθρο 70 του Συντάγματος του 1968:
“1. Οι βουλευταί δικαιούνται εκ του του δημοσίου ταμείου αποζημιώσεως, ήτις ορίζεται δια νόμου ψηφιζομένου υπό της ολομελείας της Βουλής. Ουδεμία ατέλεια, απαλλαγή, ευεργέτημα ή άλλη οιαδήποτε φύσεως παροχή χορηγείται εις τους βουλευτάς”.
Άρθρον 95 παρ. 3 “Εις την Βουλήν δεν δύναται να υποβληθεί ερώτησις ή επερώτησις ή δήλωσις ή να διεξαχθεί οιαδήποτε συζήτησις περί εκκρεμούς ενώπιον δικαστηρίου δίκης.”
Βλέπει λοιπόν κανείς ότι τα συνταγματικά κείμενα του 1968/1973, αν και παλαιά, περιέχουν ενδιαφέρουσες διατάξεις, οι οποίες αν είχαν υιοθετηθεί, ίσως να να ήταν και άλλη η τύχη της χώρας μας.
Αγαπητέ κύριε δεν αναφέρθηκα στα παραπάνω κείμενα διότι αποτέλεσαν δήθεν συντάγματα της εποχής της δικτατορίας τα οποία, όπως και εσείς γνωρίζετε , ουδέποτε εφαρμόσθηκαν προφανώς διότι η δικτατορία δεν είχε καμία εμπιστοσύνη στην λαΪκή κρίση, ούτε βεβαίως αναγόταν σε αυτή. Τα εν λόγω “Συντάγματα” υπήρξαν τα δημοκρατικό προσωπείο το οποίο , όποτε ήθελε, φορούσε το καθεστώς. Εάν η δικτατορία το επιθυμούσε ασφαλώς θα τα εφάρμοζε. Δεν νομίζω λοιπόν ότι αξίζεικανενός είδους σχολιασμός.