Χρήστος Λυντέρης
Δικηγόρος- Διδάκτωρ νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Η διακυβέρνηση Μητσοτάκη ανέδειξε ανάγλυφα την ένδεια θεσμών ικανών
να προασπίσουν τα συμφέροντα της κοινωνίας, ακόμη και όταν αυτά
προσβάλλονται με τον πιο ωμό τρόπο από την εκτελεστική εξουσία.
Στην περίπτωση της ακρίβειας οι πολίτες είδαν ανήμποροι τις περιουσίες
τους να εξανεμίζονται στους λογαριασμούς ρεύματος, θέρμανσης, καυσίμων
και σούπερ μάρκετ και να καταλήγουν στα ταμεία λίγων οικογενειών που
συνιστούν την οικονομική ελίτ της χώρας,. ενώ την αισχροκέρδεια συνέδραμε
και ο κρατικός προϋπολογισμός που επιδοτούσε τους λογαριασμούς,
αυξάνοντας ακόμη περισσότερο το δυσθεώρητο δημόσιο χρέος.
Στην περίπτωση των κόκκινων δανείων οι πολίτες βρίσκονται εντελώς
ανυπεράσπιστοι απέναντι στην αυθαιρεσία εκείνων που τα αγόρασαν έναντι
ισχνού τιμήματος με σκοπό να κερδοσκοπήσουν από την είσπραξή τους.
Είναι δε εντυπωσιακό ότι μεταξύ των κερδοσκόπων αποδείχθηκε ότι
συγκαταλέγονται και βουλευτές, δηλαδή εκλεγμένοι αντιπρόσωποι των
πολιτών.
Στην σκοτεινή υπόθεση των υποκλοπών αποδείχθηκε πόσο εύκολα η
εκτελεστική εξουσία μπορεί να παρακολουθεί τους πάντες αρνούμενη
προκλητικά ακόμη και την ελάχιστη λογοδοσία και πόσο υποτελής μπορεί να
είναι η δικαστική εξουσία όταν η ηγεσία της διορίζεται από την εκάστοτε
κυβέρνηση.
Στην συμφορά των Τεμπών δεν αναδείχθηκε μόνο η κυνική αδιαφορία της
εξουσίας για την ζωή και την ασφάλεια των πολιτών, αλλά και η αδυναμία της
δικαστικής εξουσίας να διερευνήσει τις προφανείς ευθύνες των μελών
κυβερνήσεων.
Στην εποχή του κορωνοϊού το κράτος νομοθετούσε με κυβερνητικές
πράξεις νομοθετικού περιεχομένου. Η Βουλή παραμερίστηκε και τα
δικαστήρια έκλεισαν. Η κοινωνία τέθηκε σε πρωτοφανή περιορισμό. Η
αντίθετη άποψη ποινικοποιήθηκε και ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας τέθηκε
στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής, πολιτιστικής και οικονομικής ζωής επειδή
αρνήθηκε να εμβολιαστεί. Παρόλα αυτά δεν υπήρξε καμία θεσμική αντίδραση.
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και εταιρείες δημοσκοπήσεων ενεργούν εν
μέσω προφανούς διαπλοκής με την εκτελεστική εξουσία εντελώς ανεξέλεγκτα,
παραβιάζοντας κάθε έννοια αξιοπιστίας και κριτηρίων αντικειμενικότητας.
Την τελευταία τετραετία θεσπίστηκαν περισσότεροι από 400 νόμοι, άλλαξαν
ακόμη και κώδικες χωρίς καμία απολύτως συμμετοχή των πολιτών.
Απεναντίας, ανεστάλη για 4 έτη και η δυνατότητα διενέργειας
δημοψηφισμάτων σε επίπεδο δήμου ή περιφέρειας και, παρά τα αιτήματα της
κοινωνίας των πολιτών, κατά πλήρη περιφρόνηση του Συντάγματος ουδέποτε
τέθηκε σε εφαρμογή ακόμη και ο θεσμός της νομοθετικής πρωτοβουλίας
πολιτών που είχε θεσπιστεί με την αναθεώρηση του συντάγματος το 2019.
Αποδεικνύεται πλέον με τον πιο σκληρό τρόπο ότι η χώρα πάσχει από
ισχυρούς θεσμούς που θα μεριμνούν για τα συμφέροντα και την ευημερία των
πολιτών της και θα αποτρέπουν την αυθαιρεσία της εξουσίας και την
διαπλοκή της με τους οικονομικά ισχυρούς.
Χρειαζόμαστε ισχυρή Βουλή που δεν θα είναι υποταγμένη στην κυβέρνηση
αλλά θα νομοθετεί ανεξάρτητα προς όφελος των πολλών.
Επιβάλλεται να ενισχύσουμε την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, ώστε να
εφαρμόζονται το Σύνταγμα και οι νόμοι και να λογοδοτούν όλοι όσο ψηλά και
εάν βρίσκονται.
Είναι ανάγκη να εξασφαλίσουμε την νομιμότητα στην λειτουργία των μμε,
και όλων των οικονομικά ισχυρών κύκλων και να αποτρέψουμε την διαπλοκή
τους με την πολιτική εξουσία.
Πρέπει να φροντίσουμε για τον έλεγχο και την λογοδοσία όσων
διαχειρίζονται το δημόσιο χρήμα και την διαφάνεια και δημοκρατική
λειτουργία των πολιτικών κομμάτων.
Οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι οι πολίτες θα μπορούν πάντοτε να έχουν
την τελευταία λέξη θεσπίζοντας ή καταργώντας νόμους όταν η βουλή δεν έχει
την θέληση να το πράξει, ανακαλώντας πρόσωπα που ασκούν καταχρηστικά
την εξουσία, ή μετέχοντας ως δικαστές (ένορκοι) σε σημαντικές υποθέσεις
εγκλημάτων κατά του δημοσίου συμφέροντος.
Η διακυβέρνηση Μητσοτάκη με τον τρόπο που ασκήθηκε, ανέδειξε με τον
πιο εμφατικό τρόπο θεσμικά προβλήματα που σε πολλές περιπτώσεις έχουν
εμφανιστεί με όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις καθ’ όλη την περίοδο της
μεταπολίτευσης. Αυτά τα προβλήματα δεν λύνονται με εκλογές. Είτε
θεραπεύονται με ριζική συνταγματική αλλαγή, είτε θα τα βρίσκουμε συνεχώς
μπροστά μας.