Λίνα Παπαδοπούλου
Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Νομικής Σχολής ΑΠΘ
Δημοσιεύθηκε στο ΕΘΝΟΣ, 9 Σεπτεμβρίου 2016
Η ρύθμιση του αναθεωρητικού (συνταγματικού) δημοψηφίσματος ποικίλλει μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ειδικότερα: Υποχρεωτικά εκ του Συντάγματος προκηρύσσεται δημοψήφισμα για έγκριση της ψηφισμένης από τη Βουλή αναθεώρησης στη Δανία και τη Ρουμανία. Επίσης, τα συνταγματικά δημοψηφίσματα έχουν μακρά παράδοση στη Γαλλία, είναι δε χαρακτηριστικό ότι και το ισχύον Σύνταγμα του 1958 εγκρίθηκε με αυτό τον τρόπο. Στις χώρες όπου ο θεσμός του δημοψηφίσματος χρησιμοποιείται σχετικά συχνά εντάσσεται και η Ιρλανδία, καθώς το εγκεκριμένο με δημοψήφισμα Σύνταγμά της προβλέπει και συνταγματικό δημοψήφισμα (περιλαμβάνει και την κύρωση των ευρωπαϊκών συνθηκών).
Στην Αυστρία, την Ισπανία και την Εσθονία προβλέπεται υποχρεωτικό δημοψήφισμα μόνον για «ολική αναθεώρηση» (στις δύο πρώτες) ή αναφορικά με θεμελιώδεις αρχές του Συντάγματος (στις δύο τελευταίες) και προαιρετικό για μερική αναθεώρηση, μόνο εφόσον το ζητήσει ένα ποσοστό των μελών των κοινοβουλευτικών τους σωμάτων. Παρομοίως, υποχρεωτικό είναι το συνταγματικό δημοψήφισμα για την αναθεώρηση συγκεκριμένων ή θεμελιωδών διατάξεων στη Λετονία, τη Λιθουανία και τη Μάλτα.
Στην Ιταλία, όπου ο θεσμός του δημοψηφίσματος διαμορφώθηκε ως θεσμικό αντίβαρο στην εξουσία της Βουλής, το συνταγματικό δημοψήφισμα είναι υποχρεωτικό μόνο όταν δεν επιτευχθεί η απαραίτητη αυξημένη πλειοψηφία υπέρ της αναθεώρησης στα δύο κοινοβουλευτικά σώματα, ειδάλλως είναι προαιρετικό. Τέλος, προαιρετικά, αναθεωρητικό δημοψήφισμα προβλέπεται στην Κροατία είτε με πρωτοβουλία της Βουλής ή πολιτών είτε μετά από πρόταση της κυβέρνησης και απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Στο Λουξεμβούργο προβλέπεται προαιρετικό δημοψήφισμα, με πρωτοβουλία πολιτών και με νομικά δεσμευτικό αποτέλεσμα.
Στη Σουηδία για να ολοκληρωθεί μία συνταγματική αναθεώρηση, η νέα διάταξη πρέπει να υπερψηφιστεί με την ίδια διατύπωση σε δύο διαδοχικές βουλευτικές περιόδους. Εντός 15 ημερών από την πρώτη ψηφοφορία το ένα δέκατο τουλάχιστον των βουλευτών μπορεί να προτείνει και το ένα τρίτο να αποφασίσει τη διενέργεια δημοψηφίσματος. Αυτό διενεργείται την ίδια μέρα με τις εθνικές εκλογές και το αποτέλεσμά του είναι δεσμευτικό. Παρομοίως, από την απόφαση της Βουλής εξαρτάται η προκήρυξη αναθεωρητικού δημοψηφίσματος στην Πολωνία και στη Σλοβενία, όπου νομικά δεσμευτικό δημοψήφισμα μπορεί να προκηρυχθεί για την έγκριση συνταγματικής αναθεώρησης, εφόσον αυτό ζητηθεί από τουλάχιστον 30 βουλευτές. Αξίζει, πάντως, να αναφερθεί ότι το αναθεωρητικό δημοψήφισμα απαγορεύεται ρητά από το πορτογαλικό Σύνταγμα, ενώ δεν αναφέρεται καθόλου στο ελληνικό.
ΕΘΝΟΣ, 9 Σεπτεμβρίου 2016
Πηγή: http://www.ethnos.gr/lina_papadopoulou/arthro/anatheoritika_dimopsifismata_stin_ee-64493046/
Η παρούσα ανάρτηση αποσκοπεί στην ενημέρωση των επισκεπτών του NeoSyntagma.net και δεν συνεπάγεται τη συμφωνία της Πρωτοβουλίας με το περιεχόμενό της (απόψεις που υποστηρίζονται, πράξεις που προβάλλονται κλπ).