Μανόλης Γ. Δρεττάκης
Πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ
Δημοσιεύθηκε στην Εφ.Συν, 10 Αυγούστου 2016
Ο πρωθυπουργός επέλεξε να ανακοινώσει στις 25.7.16 τις προτάσεις της κυβέρνησής του για την αναθεώρηση του Συντάγματος με ομιλία του μπροστά από τη Βουλή.
Πρόκειται για ένα ξεκίνημα με κακούς οιωνούς για την ώριμη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος ώστε το θεσμικό πλαίσιο της χώρας να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των καιρών.
Τις ανακοινώσεις αυτές μπορούσε να τις κάνει με άλλο τρόπο (π.χ. σε ειδική συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου) και όχι σε μια εκδήλωση που θύμιζε κομματική συγκέντρωση.
Δυστυχώς, αυτό το λανθασμένο ξεκίνημα ενέχει τον κίνδυνο του ναυαγίου της τόσο αναγκαίας αναθεώρησης του Συντάγματος.
Ενδείξεις για ένα τέτοιο απευκταίο ενδεχόμενο υπάρχουν από τις αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης, δηλαδή της άρνησής τους να μετάσχουν στη διαδικασία που πρότεινε ο πρωθυπουργός προκειμένου να υπάρξει συμμετοχή του λαού σ’ αυτήν από τον Σεπτέμβριο μέχρι την άνοιξη του 2017.
Στην περίπτωση που τα κόμματα πράγματι δεν θα συμμετάσχουν στην προκαταρκτική αυτή διαδικασία με την υποβολή και των δικών τους προτάσεων, ώστε οι όποιες συζητήσεις να αφορούν το σύνολο των προτάσεων όλων των κομμάτων της Βουλής, οι όποιες εκδηλώσεις οργανωθούν σε δήμους και περιφέρειες θα έχουν τον χαρακτήρα κομματικών συγκεντρώσεων, αφού θα αφορούν μόνο τις προτάσεις της κυβέρνησης, γεγονός που θα ευτελίσει το όλο εγχείρημα.
Κατά συνέπεια πρέπει να βρεθεί άλλος, κοινά αποδεκτός, τρόπος για να προχωρήσει η διαδικασία αυτή.
Με την ελπίδα ότι θα βρεθεί ο τρόπος αυτός, στον περιορισμένο χώρο του άρθρου θα σχολιάσω ορισμένες από τις προτάσεις που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός, πολλές από τις οποίες έχουν γίνει κατά καιρούς από κόμματα, βουλευτές, καθηγητές πανεπιστημίου και άλλους.
Ανάμεσα σ’ αυτές είναι και μερικές από εκείνες που είχα κάνει το 1995 σε ένα βιβλίο μου με τίτλο «Θεσμικός εκσυγχρονισμός» (βλ. σχετικό άρθρο μου στην «Εφημερίδα των Συντακτών» της 21.7.16).
1. Συνταγματική κατοχύρωση της απλής αναλογικής. Αυτή πρέπει να αφορά όλες τις εκλογές (βουλευτικές, ευρωεκλογές, δημοτικές και περιφερειακές). Ειδικά για τις βουλευτικές και τις ευρωεκλογές, προκειμένου να αποφευχθεί η κατασκευή καλπονοθευτικών εκλογικών συστημάτων, στη σχετική διάταξη του Συντάγματος θα πρέπει σαφώς να ορίζεται ότι το κάθε κόμμα θα παίρνει τις έδρες που αναλογούν στο ποσοστό των ψήφων του στις εκλογές και στην περίπτωση που στον σχετικό νόμο τεθεί όριο για την είσοδο ενός κόμματος στη Βουλή ή στην Ευρωβουλή, αυτό δεν θα πρέπει να είναι ανώτερο του 3%.
2. Εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Δεδομένου ότι στις περισσότερες περιπτώσεις (όπως συνέβη στο παρελθόν) ο Πρόεδρος θα εκλέγεται από τη Βουλή και μόνο αν οι δύο ψηφοφορίες αποβούν άκαρπες θα αποφασίζει ο λαός, δεν συντρέχει λόγος να αυξηθούν οι αρμοδιότητές του μέχρι του σημείου να παραπέμπει ψηφισμένο νόμο σε ειδικό γνωμοδοτικό όργανο (κίνδυνος δυαρχίας), δεδομένου ότι υπάρχει το Συμβούλιο της Επικρατείας. Στην περίπτωση που ο λαός θα κληθεί να επιλέξει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τίθεται το ερώτημα αν οι υποψήφιοι θα έχουν το δικαίωμα προεκλογικής εκστρατείας.
3. Περιορισμός εκλογής βουλευτών σε δύο συνεχόμενες κοινοβουλευτικές περιόδους ή για οκτώ συνεχόμενα έτη. Ο περιορισμός αυτός δεν χρειάζεται, δεδομένου ότι η Βουλή, όπως έχει δείξει η εμπειρία της Μεταπολίτευσης, ανανεώνεται σε κάθε εκλογική αναμέτρηση κατά το ένα τρίτο ή και παραπάνω. Ανεξάρτητα, όμως, από αυτό, ο περιορισμός αυτός θα υποβαθμίσει τη Βουλή στερώντας την από ικανούς και έμπειρους βουλευτές οι οποίοι συμβάλλουν στην αναβάθμισή της (στη Βουλή των Κοινοτήτων στο Ηνωμένο Βασίλειο -πρότυπο όλων των Κοινοβουλίων– δεν υπάρχει τέτοιος περιορισμός).
4. Αναβάθμιση της Βουλής. Δεν περιορίζεται στην κατάργηση του προνομίου της ασυλίας των βουλευτών και στη ριζική τροποποίηση της διάταξης περί Ευθύνης Υπουργών. Απαιτείται η αναβάθμιση του ρόλου της αντιπολίτευσης τόσο στον κοινοβουλευτικό έλεγχο (υποχρέωση του πρωθυπουργού και των υπουργών να απαντούν σε ερωτήσεις των βουλευτών) όσο και στην υποβολή προτάσεων νόμου (οι οποίες συνήθως απορρίπτονται από την κυβέρνηση).
5. Δημοψηφίσματα. Προτείνονται τρία είδη δημοψηφίσματος. Η διεξαγωγή δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία για εθνικά θέματα αν το ζητήσουν 500.000 πολίτες (εννοείται με δικαίωμα ψήφου) έχει νόημα μόνο αν η ετυμηγορία του λαού είναι δεσμευτική για την κυβέρνηση και τη Βουλή. Στην περίπτωση του δημοψηφίσματος αυτού, κρίσιμη είναι η διατύπωση του ερωτήματος που θα τεθεί καθώς και ο τρόπος με τον οποίο θα υποστηριχθούν οι θέσεις της κάθε πλευράς. Για τα δύο άλλα είδη δημοψηφίσματος δεν μπορώ να εκφράσω γνώμη.
Κλείνοντας το άρθρο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι, όπως επισημάνθηκε από την αντιπολίτευση, από τις προτάσεις του πρωθυπουργού απουσιάζουν η Παιδεία, η Υγεία, η Δημόσια Διοίκηση κ.λπ., γεγονός που, φυσικά, επιβάλλει τη συμμετοχή τους στον διάλογο που θα διεξαχθεί, αν, όπως προαναφέρθηκε, βρεθεί κοινά αποδεκτός τρόπος για τη διεξαγωγή του.
Εφ.Συν, 10 Αυγούστου 2016
Πηγή: http://www.efsyn.gr/arthro/me-kakoys-oionoys-xekinima-anatheorisis-toy-syntagmatos
Η παρούσα ανάρτηση αποσκοπεί στην ενημέρωση των φίλων της Πρωτοβουλίας. Δεν συνεπάγεται τη συμφωνία με τις απόψεις που δημοσιεύονται.